دسته: طبایع ، مزاج ، اخلاط چهارگانه

مطالب مرتبط با طبایع ، مزاج ، اخلاط چهارگانه بدن انسان

مطالب این دسته با تیکه بر علوم طب اسلامی و بررسی داروها و محصولات گیاه مفید برای برقراری اعتدال بین قوای چهارگانه جمع آوری شده است.

مزاج اعضای بدن ، اخلاط چهارکانه

اعضا و اندام های بدن انسان هرکدام مزاج‌ خاص خود را دارند

  • مزاج اعضای بدن

    مزاج اعضای بدن

    مزاج اعضای بدن ( اخلاط چ : اعضا و اندام های بدن انسان هرکدام مزاج‌ خاص خود را دارند

    خداوند حکیم به هر اندام یا حیوان مزاجی خاص بخشیده تا آن اندام یا حیوان بتواند به کارها و ظایفش به بهترین شکل ممکن عمل کند

    مثلا به قلب گرمی داده تا بتواند مدام تحرک داشته باشد و متوقف نشود.

    خداوند معتدل ترین مزاج جهان هستی را به انسان بخشیده و مزاج انسان مناسب نیرو و کنش ها و واکنش های اوست.

    خداوند پوست بدن انسان را نزدیک به اعتدال راستینی آفریده است تا انسان بتواند با کمک پوست گرمی، سردی، خشکی، زبری و…. را حس و تشخیص دهد.
    معتدل ترین پوست، پوست سر انگشتان میباشد، مخصوصا انگشت شهادت.
    مزاج سایر اعضای بدن انسان نسبت به مزاج‌ پوست سنجیده میشود

    مثلا قلب انسان نسبت به پوست گرم ترین عضو بدن است و یا استخوان نسبت به پوست سرد و خشک است و….

    اندام ها و اخلاط با مزاج گرم به ترتیب اولویت


    1_ روح طبی (حرارت غریزی)
    در بطن چپ قلب تولید میشود و منشاء حیات است.

    2_ قلب:
    چون معدن حرارت غریزی است.

    3_ خلط خون یا خون:
    با وجود اینکه منشاش از جگر است اما به دلیل اصطکاک دائم با قلب از جگر گرم تر است.

    4_کبد یا جگر:
    که شبیه خون لخته شده است.

    5_ خلط صفرا

    6_ ریه یا شش:
    چون از گرمترین خونی که با صفرا آمیخته شده است تغذیه میکند.

    7 _ گوشت:
    چون با رشته های عصبی آمیخته است از کبد سردتر است عصب ها سرد هستند.

    8 _ ماهیچه:
    به دلیل ترکیب شدن با عصب و رباط گرمای کمتری نسبت به گوشت دارد.

    9 _ طحال:
    از ماهیچه سردتر است چون جایگاه سودای طبیعی بدن است.

    10_ کلیه ها:
    چون خون در آن زیاد نیست.

    11_ رگ های شریانی:
    گرمی این رگها ذاتی نیست بلکه به دلیل حرکت خون و روح طبی گرم هستن.

    12_ وریدها:
    گرمی اش نسبت به شریان کمتر است چون فقط خون در آن جریان دارد و روح در آن نیست.

    13 پوست:
    معتدل ترین اندام.

    مزاج اعضای بدن اخلاط چهارگانه

    مزاج اعضای بدن : اندام ها و اخلاط با مزاج سرد

    • بلغم
    • پیه
    • چربی
    • مو
    • استخوان
    • غضروف
    • زردپی ( رباط)
    • وتر
    • غشاء (شامه)
    • عصب
    • نخاع
    • مغز
    • پوست

    مزاج اعضای بدن : اخلاط و اندام های تر

    • بلغم
    • خون
    • چربی
    • پیه
    • مغز
    • نخاع
    • گوشت پستان و بیضه ها
    • ریه (رطوبتش به دلیل بالا رفتن بخارات و نزله رطوبت ها است وگرنه به صورت سرشتی خشک است)
    • کبد یا جگر
    • طحال
    • کلیه
    • ماهیچه
    • پوست

    مزاج اعضای بدن : اندام های با مزاج خشک

    • مو
    • استخوان
    • غضروف
    • رباط
    • وتر
    • غشاء
    • شریانها (سرخ رگها)
    • وریدها (سیاهرگها)
    • عصب های حرکتی
    • قلب
    • عصب حسی
    • پوست
    مزاج اعضای بدن

    حالا ممکنه این سوال پیش بیاد که چرا بعضی مواقع طبیبان میگویند مغزت سرد شده یا کبدت گرمه مگر اصل مزاج‌ مغز سرد و اصل مزاج کبد گرم نیست؟

    ببینید در حالت کلی مزاج اندام ها نسبت به پوست مطابق مواردی است که تا الان توضیح داده شد، اما 2 تا مغز میتوانند نسبت به هم خشک تر یا تر تر باشند
    مزاج هر فرد مثل اثر انگشت منحصر به همان فرد است و در جهان مشابه آن فرد وجود ندارد

    دونفر یکی با مغز خشک و دیگری با مغز تر میتوانند در سلامت کامل باشند، ما با تغییر مزاج مغزشون به سمت اعتدال اونها را دچار بیماری میکنیم

    مزاج‌ معتدل هر فرد که در آن دارای سلامتی و تندرستی کامل است، مزاج مادرزادی یا جبلی آن فرد است و طبیب با بررسی مزاج جبلی محدوده صحیح مزاجی‌ هر فرد را بدست می‌آورد.

    ما در آپارات>>

    بازگشت به فروشگاه>>

    صفحه اصلی>>

  • مزاج فصل زمستان

    مزاج فصل زمستان

    اقدامات پیشگیرانه در فصل زمستان

    مزاج فصل زمستان : هر فصل از سال دارای ویژگی‌هایی است که با آگاهی از خصوصیات آن‌ها، می‌توان از فرصت‌های آن حداکثر استفاده را کرد.

    همچنین می‌توان با شناخت تهدیدها و انجام اقدامات مناسب پیشگیرانه و رعایت توصیه‌های بهداشتی از بیماری‌ها و مشکلات احتمالی آن فصل ایمن باشیم. حال می‌خواهیم با فرا رسیدن زمستان توجه شما را به نکاتی جلب کنیم برای سلامت‌تان می‎تواند بسیار مفید باشد.

    در فصول پاییز و زمستان، هوا سردتر و روزها کوتاه‌تر می‌شوند. مدت زمان تابش خورشید کم‌تر از دیگر فصول است. احساس افسردگی و دلگیری در این فصل افزایش می‌یابد و افراد افسرده بیش از سایر فصول سال دچار عود علائم افسردگی می‌شوند.

    طبیعت پاییز، سودازاست و خلط سودا در پاییز و خلط بلغم در زمستان بیش از سایر اخلاط می‌توانند بسته به شرایط افراد در آن‌ها غلبه پیدا کنند.

    در زمستان توصیه می‌کنیم این موارد را انجام دهید:

    گرم نگه داشتن سر به شکل گذاشتن کلاه و بستن سر، مخصوصا موقع خواب.

    پوشیدن لباس پوشیده ولو که احساس سردی نکنید، چرا که باد پاییزی بر خلاف باد بهاری مضر است و باید بدن را از آن دور کرد.

    انجام حجامت عام به عنوان اقدامی پیشگیرانه در نیمه دوم ماه‌های قمری در فصل پاییز. (اصولا در محدوده زمانی روزهای هفدهم هر ماه قمری تا بیست و هفتم هر ماه، انجام حجامت بهتر است)

    اجتناب از خوردن غذاهای با طبع سرد، خصوصا در وعده شام.

    دوری از خوردن خوراکی‌هایی با طبع سرد، در مهمانی‌های شبانه و شب‌نشینی‌ها و استفاده از خشکبار گرم به جای هرگونه پذیرایی و تنقلات.

    امتناع از خوردن هندوانه که دارای طبع سرد و تر است و مخصوص این فصول نیست. (نارنگی، پرتقال و انار را می‌توانید در صورتیکه که شیرین هستند میل کنید)

    خوردن انواع آش‌های سنتی مناسب فصل سرما.

    استفاده گهگاه از چای‌های افتیمون و اسطوخودوس.

    خوردن زعفران همراه برنج (هنگامی که در وعده غذایی برنج نیز باشد)

    استفاده بیشتر از نور خورشید در ساعات محدودی که امکان استفاده از نور خورشید است.

    ضمنا توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که ما واژه‌ای به عنوان دم نوش نداریم و متاسفانه این نام یک نام وارداتی است تا واژه چای را منحصر به چای سیاه مضر گرداند.

    واژه چای یک واژه ایرانی است و مربوط به بسیاری از گیاهان است، مانند چای به لیمو، چای بابونه، چای گل گاو زبان و…

    مزاج فصل زمستان
    زمستان سرد

    فصل زمستان یکی از فصول چهارگانه ویژگیهایی دارد که بر حالت تن آدمی اثر میگذارد.

    اواخر هر فصلی با اوایل فصل بعدی در تاثیر بر حالات  بدن و در نوع بیمارهای فصلی مشترک است.

    مزاج فصل زمستان

    زمستان هم سرد است و هم مرطوب و علل آن نیز عکس عللی است که موجب گرمی و خشکی تابستان هستند

    زمستان هضم را تقویت میکند زیرا اولا سرما، گرمای گوهر غریزی مزاج را محصور میسازد و گوهر گرمی غریزی تقویت میشود و تحلیل نمیرود.

    ثانیا در زمستان میوه کم است و مردم غذاهای سبک میخورند و بعد از سیر شدن کمتر حرکت میکنند و به وسایل گرم کننده پناه میبرند.

    زمستان بیشتر از هر فصلی مراره سودا را از بین میبرد و این امر مربوط به سرما و کوتاهی روز و درازی شب های این فصل است.

    زمستان بیشتر از هر فصلی هوا را در خود حبس میکند و به قطع کننده و لطافت دهنده نیازمند است.

    بیماری های زمستان

    اکثر بیماری های زمستانی، بلغمی هستند. در زمستان بلغم بحدی افزایش میابد که حتی در “قی کردن” نیز وجود دارد. در این فصل رنگ ورم ها اکثر به سفیدی میزند و بیماریهای زکام زیاد است.

    زکام با دگرگون شدن هوای پاییزی شروع میشود و بعد از آن ذات الجنب، ذات الریه، گرفتگی صدا، گلو درد، پهلو درد، پشت درد، بیماری عصبی و سر درد مزمن پدید می‌آیند و ممکن است به سکته و صرع هم بکشد.

    همه این بیماری ها از محبوس شدن و افزایش مواد بلغمی پیدا میشوند. پیران و پیرسانان از زمستان رنج میبرند و میانسالان، از زمسان بهره‌ورند. در زمستان رسوب ادرار بیشتر از موقع تابستان است و مقدار ادرار نیز در این فصل بیشتر از تابستان میباشد.

    منبع:
    قانون جلد اول

    بازگشت به فروشگاه>>

    صفحه اصلی>>

  • مزاج صفرا در طب اسلامی

    مزاج صفرا در طب اسلامی

    صفرا چیست؟

    مزاج صفرا : صفرا ، ماده تلخ و مایل به زردی است که در تمام بدن وجود دارد.

    زیادی آن در کیسه صفرا می‌ریزد و از کیسه صفرا به روده‌ها سرازیر می‌شود و به هضم غذا کمک می‌کند و باز جذب بدن می‌شود.

    اگر صفرا در بدن زیاد شود سبب عصبانیت و گرمی بدن می‌شود.

    طبیعت صفرا گرم و خشک است.

    صفرا در طب اسلامی : علاِئم تشخیص صفرا

    • زردی صورت
    • گر گرفتن: بدن سرد است ولی از درون، احساس گرما می‌کند و آتش می‌گیرد.
    • اگر بیرون بدن گرم باشد، نشانه غلبه خون است.
    • رطوبت و تشنگی زیاد

    مزاج صفرا چون گرم و خشک است، باعث تشنگی می‌شود. زیاد آب خوردن سبب رطوبت در بدن میشود.

    • تعرق زیاد و آب ریزی دهان در خواب به خاطر زیاد مصرف کردن آب.
    • نداشتن احساس آرامش درون و حرف زدن زیاد با خود.
    • نداشتن تمرکز و سربه هوا بودن
    • تندی و عصبانیت
    • ریزش جلوی موی سر

    صفرا در طب اسلامی : فصل غلبه صفرا تابستان است

    اوج غلبه صفرا در سنین جوانی محدوده 15 تا 40 سالگی است

    علائم اخلاقی غلبه صفرا:

    • تندی و عصبانیت
    • نافرمان و متکبر
    • عجله در کارها
    • نداشتن صبر

    صفرا در طب اسلامی : درمان غلبه صفرا

    • سرکه انگور
    • آلو سیاه
    • ماهی تازه کبابی ( دریایی باشد بهتر است)
    • آب سرد ( دمای 15 الی 18 درجه)
    • استراحت
    • پیاده روی
    • حمام رفتن یک ساعت بعد مصرف غذا ( صفرایی ها با شکم خالی نباید حمام بروند)

    اما داروهای صفرای بالا در طب اسلامی

    صفرابر

    تقویت عصب

    سویق عدس

    در صورت زیاد بودن حرارت داخلی مصرف خیار و شربت اسفرزه و در صورت کاهش نیافتن گرما استفاده از سردکننده استفاداه شود.

    ❤️درمان غلبه صفراوی در طب اسلامی (آیت الله تبریزیان):

    صفرا، ماده تلخ و مایل به زردی است که در تمامی بدن وجود دارد. مقدار زیادی آن در کیسه صفرا می ریزد و از کیسه صفرا به روده ها سرازیر می شود و به هضم غذا کمک می کند و باز جذب بدن می شود. اگر صفرا در بدن زیاد شود، سبب عصبانیت و گرمی بدن می شود. درمان غلبه صفرا عبارت است از:

    • برگ سنای مکی
      رفع تشنگی (خرما+آب میل شود)
      آلوی سیاه (زیاده روی نشود)
      سبزی خرفه
      گوشت بره
      سرکه: سرکه صفرا را خاموش می کند و قلب را زنده می سازد. (الکافی، ج ۶، ص ۳۲۹، ح ۷)
      سویق عدس: سویق خشک درمان مره (صفرا و سودا) است. سویق عدس، درمان صفرا است. سویق عدس، سرد است و برای درمان صفرا و تشنگی و هفتاد نوع بیماری نافع است.
      زیتون
      زبیب (کشمش)
      گلابی
    • ✔آب سرد بعد از غذا: خوردن آب بین غذا ممنوع است.
    • ✔استراحت کردن: خواب عصر مفید است البته برای کسانی که غلبه صفرا ندارند مضر است.

    بازگشت به فروشگاه>>

    صفحه اصلی>>

  • انواع غذا در طب اسلامی

    انواع غذا در طب اسلامی

    انواع غذا در طب اسلامی ، ذوالخاصیه ، دوای مطلق دوای گیاهی

    غذای دارویی

    تاثیر آن به ماده و کیفیت هردو است

    بعد از تاثیر حرارت غریزی از آن خلطی بدست میآید که اندام ها و اجزاء میتوانند از آن تغذیه کنند و اندکی هم میتواند با کیفیت خود بر روی مزاج بدن تاثیر بگذارد

    به طور کلی اول بدن را تغذیه میکند بعد از آن اندکی مزاج را تغییر میدهد

    مثل کاهو و ماءالشعیر، خیار بادرنگ، کدو، هندوانه، خربزه، انگور، خرفه، اسفناج، بابونه، شبت و شلغم و چغندر و کلم و ماش و عدس و نخود و لوبیا و…..

    غذای ذوالخاصیه

    تأثیر غذای ذوالخاصیه به ماده و صورت است اما ماده غالب است

    مثل روغن گوسفند و گاو و شیر با مغز گردو و امثال اینها که باوجود تغذیه بدن، احداث تفریح و دفع سمیت میکند

    دوای مطلق

    تاثیر آن در بدن فقط به کیفیت (مزاج) است و ماده آن قابلیت غذائیت بدن را ندارد

    یعنی بعد از آن که حرارت غریزی بر روی آن اثر کرد تبدیل به صورت خلطی نمیشود، بلکه دوا بر کیفیت بدن غلبه میکند و کیفیت بدن را متناسب با کیفیت خودش تغییر میدهد.

    مثلا گرم تر یا ترتر یا سردتر یا خشک تر میکند به صورت مفرد یا مرکب ( مرکب: مثلا گرم و خشک یا سرد و تر و…..)

    مثل زنجبیل، فلفل، نیلوفر، بزر رازیانه و….

    انواع غذا در طب اسلامی

    غذای دارویی

    تاثیر آن در بدن به کیفیت و ماده هر دو است

    بعد از تاثیر حرارت غریزی روی آن، اول روی مزاج تاثیر میگذارد و مزاج را تغییر میدهد پس از آن اندکی هم خلط که قابلیت غذاییت داشته باشد با کیفیتی غالب بر کیفیت بدن تولید میکند

    مانند

    تره، نعناع، برگ کاسنی، سیر، پیاز، توت، آلو، اکثر میوه ها و سبزی ها و بزرها (تخمها) مثل بزر خیار، خربزه هندوانه و امثال اینها

    دوای ذوالخاصیه

    تاثیر آن به کیفیت و صورت است مثل پادزهر حیوانی و جَدْوار و حب الغار که با وجود پادزهری و دفع سم باعث افزایش حرارت در بدن میشود

    غذا و دوای ذوالخاصیه

    تأثیر آن به ماده و کیفیت و صورت است مثل سیب که با وجود تغذیه و احداث اندکی کیفیتی غالب بر بدن، تفریح و سرور می آورد (مفرح است)

    سم مطلق

    تاثیر آن در بدن مخالف و ضد تاثیر پادزهر است و خیلی سریع حرارت غریزی و ارواح و قوا را فاسد و فانی میکند و فرصت فعل و انفعال نمیدهد مثل زهر افعی و مارهای قوی که گزیدن آن فی الفور کشنده است

    دوای سمی

    تاثیر آن به کیفیت و صورت نوعیه است.
    بعد از تاثیر اثر سمیّت، کیفیتی غالب بر مزاج بدن ایجاد میکند مثل بنج سیاه

    غذای دارویی سمی

    تاثیر آن به ماده و کیفیت و صورت هر سه میباشد

    یعنی بعد از تاثیر غذاییت و تاثیر در مزاج احداث سمیت میکند

    مثل گوشت مارها و سایر گوشت های سمی و گیاهان سمی

    دوای مسهل ذوالخاصیه (مسهل قوی)

    تاثیرش به کیفیت و صورت است و قوت مسهله آن در کمال قوت و شدت است و برای مصرف باید اصلاح شود، بعد از اصلاح و ورود در بدن و تاثیر و تاثر، به فضاها و سطوح و عروق و اعماق بدن نفوذ میکند و به اخلاط و رطوبات رقیق و غلیظ میچسبد و با آنها مخلوط میشود و اکثر آنها را به صورت تبخیر و عرق و ذوب کردن و قطعه قطعه کردن و…. دفع میکند و بعضی را هم تحلیل میکند مثل سقمونیا که با کیفیت (مزاج) ایجاد حرارت میکند و به صورت نوعیه دفع صفرا و بلغم میکند یا بقیه ادویه مسهله قوی مثل ماذریون دند و خربق و….

    دوای مسهل

    تاثیرش از مسهل ذوالخاصیه اندکی کمتر است و برای مصرف نیازی به اصلاح بسیار ندارد مانند سنای مکی، تربد و هلیلجات و امثال اینها

    سنای مکی را با گل سرخ (گل محمدی) و تربد را با چرب کردن و هلیلجات را با روغن بادام اصلاح میکنند

    دوای ملین

    تاثیر ملین از داروی مسهل هم ضعیف تر است و فقط به اخلاط و رطوبات موجود در معده و روده ها همین حوالی میچسبد و آنها را دفع میکند و زیاد قدرت نفوذ ندارد

    مثل فلوس، ترنجبین و شیرخشت و شکر سرخ و تمبر هندی و آلو و امثال اینها

    البته در بین ملین ها هم بعضی هاشون نیاز به اندکی اصلاح دارند مثل فلوس که با روغن بادام یا روغن گل سرخ چرب میکنند تا به معده و روده ها نچسبد و ایجاد زخم و…. نکند

    ترجبین و شیرخشت و سایر ملین هایی که گفته شد نیاز به اصلاح ندارند.

    همانطور که ادویه صفات خاص خودش را دارد مثل تسخین و تبرید و…… که توضیح‌اش را در پست قبلی دادم

    غذا هم صفات و تقسیم بندی خاص خودش را دارد

    انواع غذا در طب اسلامی

    انواع غذا در طب اسلامی

    انواع غذا در طب اسلامی غذا به 18 بخش تقسیم میشود

    • صالح الکیموس
    • فاسدالکیموس یا (ردی الکیموس)
    • که هر دو مورد فوق به 3 بخش زیر تقسیم میشود
    • لطیف
    • کثیف
    • متوسط
    • و باز به 3 قسمت زیر تقسیم میشود
    • کثیرالغذا
    • قلیل الغذا
    • متوسط الغذا

    هرکدام از این بخش ها به چه معنی است؟

    صالح الکیموس

    از آن خونی طبیعی و صاف (خلط دم) تولید میشود که اخلاط دیگر در آن مخلوط نیست مگر مقدار کمی که لازمه بدن است

    فاسد الکیموس

    دقیقا بر خلاف صالح الکیموس است یعنی اخلاط نا صالح و غیر معتدل تولید میکند، و مصرف زیاد این غذاها باعث بیماری میشود

    کثیرالغذا

    خون زیادی از آن تولید میشود

    قلیل الغذا

    خون کمی از آن تولید میشود

    لطیف

    غذایی که بعد از تاثیر حرارت غریزی به سرعت هضم شده و آماده مصرف میشود

    مثل زرده تخم مرغ عسلی

    کثیف

    یعنی دارای تراکم بالا، فشرده

    قوه مدبره برای هضم این غذا باید تلاش بیشتری کند، این دسته از غذاها خون بیشتری تولید میکند و برای افرادی که فعالیت زیاد یا کارهای سنگین بدنی انجام میدهند مناسب است مثل کارگران

     اینستاگرام ما>>

    صفحه اصلی>>